จำนวนผู้เยี่ยมชม
มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสไฟฟ้าสลับชนิดเฟสเดียวแบบสปลิทเฟสมอเตอร์ มีขนาดแรงม้าขนาดตั้งแต่ 1/4 แรงม้า , 1/3 แรงม้า, 1/2 แรงม้า จะมีขนาดไม่เกิน1 แรงม้า
บางทีนิยมเรียกสปลิทเฟสมอเตอร์นี้ว่าอินดักชั่นมอเตอร์ (Induction
motor) มอเตอร์ชนิดนี้นิยมใช้งานมากในตู้เย็น
เครื่องสูบนํ้าขนาดเล็ก เครื่องซักผ้า เป็นต้น
ส่วนประกอบที่สำคัญของสปลิทเฟสมอเตอร์มีดังนี้
โรเตอร์ (Rotor)
โรเตอร์ทำด้วยแผ่นเหล็กบางๆ (Laminated) อัดซ้อนกันเป็นแกน และมีเพลาร้อยทะลุเหล็กบางๆเพื่อยึดให้แน่น
รอบโรเตอร์นี้จะมีร่องไปตามทางยาว ในร่องจะมีทองแดงหรืออลูมิเนียมเส้นโตๆ ฝังอยู่โดยรอบ
ปลายของทองแดงหรืออลูมิเนียมจะเชื่อมติดอยู่กับวงแหวนทองแดงหรืออลูมิเนียม ซึ่งมีลักษณะคล้ายกรงกระรอกจึงเรียกชื่อว่าโรเตอร์แบบกรงกระรอก (Squirrelcage rotor)
สเตเตอร์ (Stator)
หรือเรียกว่าโครงสร้างสนามแม่เหล็ก
ซึ่งประกอบด้วยแผ่นเหล็กบางๆ และมีร่องสำเร็จไว้ใส่ขดลวด เรียกว่าช่องสลอต (slot)
อัดเป็นปึกแผ่น อยู่ภายในกรอบโครง (Frame) ซึ่งเฟรมนั้น
จะทำมาจากเหล็กหล่อ (Cast iron) หรือเหล็กเหนียว (Steel)
ที่สเตเตอร์ของสปลิทเฟสมอเตอร์จะมีขดลวดพันอยู่ 2 ชุด คือ
1. ขดรันหรือขดเมน (Running
Winding หรือ Main Winding) พันด้วยลวดเส้นใหญ่จำนวนรอบมาก
ขดลวดรันนี้จะมีไฟฟ้าไหลผ่านอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นการเริ่มสตาร์ทหรือทำงานปกติ
2. ขดสตาร์ต (Starting
winding) พันด้วยลวดเส้นเล็ก และจำนวนรอบน้อยกว่าขดรัน ขดลวดสตาร์ท
จะต่ออนุกรมอยู่กับสวิตช์แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลาง แล้วจึงนำไปต่อขนานกับขดรัน ขดสตาร์ทมีไว้เพื่อเริ่มหมุนมอเตอร์ตอนสตาร์ท
ฝาครอบหัวท้ายมอเตอร์
ส่วนใหญ่ทำมาจากเหล็กหล่อหรือเหล็กเหนียว
ทั้งสองข้างจะถูกยึดด้วยสลักเกลียวให้แน่นและยังมีแบริ่งแบบตลับลูกปืน (Bal bearing) สำหรับรอง เพลาในการหมุนของโรเตอร์ให้ตรงแนวศูนย์กลางไม่เกิดการเสียดสีกับสเตเตอร์
และที่ฝาปิดอีกด้านหนึ่งจะมีส่วนประกอบของสวิทช์แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลางส่วนที่เป็นหน้าสัมผัสที่อยู่กับที่ติดอยู่
สวิตช์แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลาง (Centricfugal
switch)
สวิตช์แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลางนี้ทำหน้าที่ตัดวงจรสตาร์ทหรือบางที่เรียกว่าสวิทช์ตัดวงจรสตาร์ท
สวิตช์แรงเหวี่ยงนี้ประกอบด้วยส่วนสำคัญ 2 ส่วนดังนี้
ส่วนที่อยู่กับที่ (Stationary
part) จะประกอบติดอยู่กับฝาปิดหัวท้ายของมอเตอร์ซึ่งเป็นส่วนของหน้าสัมผัสหรือหน้าทองขาวอยู่
2 อัน
และส่วนที่หมุน (Rotating
part) ส่วนนี้จะติดอยู่กับเพลาของโรเตอร์
การทำงานของสวิทช์หนีศูนย์กลางเมื่อความเร็วรอบของมอเตอร์ได้ 75 เปอร์เซ็นต์ของความเร็วพิกัดของมอเตอร์
จะทำให้ส่วนที่ติดอยู่กับแกนเพลาของโรเตอร์ผลักดันส่วนที่ติดตั้งอยู่กับฝาของมอเตอร์ทำให้หน้าสัมผัสแยกออกจากกันตัดวงจรขดสตาร์อย่างอัตโนมัติ
หลักการทำงานของสปลิทเฟสมอเตอร์
การทำงานอาศัยหลักการเหนี่ยวนำทางแม่เหล็กไฟฟ้านั้นเอง
โดยที่ขดรันและขดสตาร์ทที่วางทำมุมกัน 90 องศาทางไฟฟ้าเพื่อทำให้เกิดสนามแม่เหล็กหมุน (Rotating
magneticfield) ไปเหนี่ยวนำให้เกิดกระแสไหลในขดลวดกรงกระรอก (Squirrelcagewinding) กระแสส่วนนี้จะสร้างสนามแม่เหล็กขึ้นไปผลักกับสนามแม่เหล็กที่สเตเตอร์
เกิดเป็นแรงบิดที่โรเตอร์ให้หมุนไปเมื่อโรเตอร์หมุนด้วยความเร็ว75 เปอร์เซ็นต์ของความเร็วพิกัด สวิตช์แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลางจะตัดขดลวดสตาร์ทออกจากวงจร
ดังนั้นขดลวดสตาร์ทจะทำงานเฉพาะตอนสตาร์ทเท่านั้น
ส่วนขดรันจะทำงานตลอดตั้งแต่เริ่มเดินมอเตอร์จนหยุดหมุน
เมื่อจะนำมอเตอร์นี้ไปใช้งานต้องให้หมุนตัวเปล่าก่อนแล้วจึงจะต่อโหลด เพราะมอเตอร์ชนิดนี้จะมีแรงบิดเริ่มหมุนต่ำ
การกลับทิศทางการหมุนมอเตอร์
เมื่อมอเตอร์หมุนไปทิศทางใดทิศทางหนึ่ง ถ้าต้องการกลับทิศทางการหมุน ให้หมุนซ้ายหรือหมุนขวาสามารถทำได้โดยกลับทิศทางกระแสไฟฟ้าที่เข้าที่ขดรันหรือขดสตาร์ทก็ได้ (กลับสายที่ขดรันหรือขดสตาร์ทก็ได้)
ความคิดเห็น